ႏွစ္ကုန္အမွီ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အားလံုးျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ သမၼတကတိျပဳ

အေနာက္ႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ႏွစ္ကာလ ရွည္ၾကာစြာ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျပန္လည္ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံမႈေတြ တုိးျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္လာေနတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ကုိ ပထမဆုံးအႀကိမ္ တရား၀င္ အလည္အပတ္ ေရာက္ရွိလာတဲ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ဟာ ၿဗိတိသွ်၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒးဗစ္ ကင္မရြန္း (David Cameron) နဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ စစ္ဖက္ဆုိင္ရာေတြမွာ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေရး ကိစၥေတြကုိ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။


ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြအၾကား ဆက္ဆံေရးေတြ တုိးျမႇင့္ ေကာင္းမြန္လာေနေပမဲ့လည္း ျမန္မာအစုိးရရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြက ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပေနၾကဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ဗီြအုိေအသတင္းေထာက္ Henry Ridgwell လန္ဒန္ၿမိဳ႕က ေပးပုိ႔ထားတဲ့ သတင္းနဲ႔အတူ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ခရီးစဥ္အေၾကာင္း ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က စုစည္း တင္ျပေပးထားပါတယ္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကုိ ၿဗိတိသွ် ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒးဗစ္ ကင္မရြန္းက ေႏြးေထြးစြာ ႀကိဳဆုိခဲ့ၿပီး ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ စစ္ဖက္ေရးရာကိစၥေတြမွာ တုိးျမႇင့္  ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကဖုိ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။

ေခါင္းေဆာင္ ၂ ဦး ေတြ႔ဆုံၿပီးတဲ့ေနာက္ ၿဗိတိန္ကေန ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အကူအညီေပးမယ့္ အစီအစဥ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သက္ဆုိင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာန အသီးသီးက ေၾကညာခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီအထဲမွာ - ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံက ျမန္မာႏုိင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္ေတြအတြက္ ေပါင္စတာလင္ သန္း ၃၀ ကူညီေပးသြားမွာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ၿဗိတိန္အစုိးရ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး Justine Greeting က ေျပာပါတယ္။ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ က်န္းမာေရး အေျခခံလုိအပ္ခ်က္၊ ပညာေရးနဲ႔ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ဆက္လက္ ေထာက္ပံ့ေပးသြားမွာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈရွိေရးနဲ႔ ညီမွ်တဲ့ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ငန္းေတြအတြက္လည္း ေပါင္းစတာလင္ ေလးသိန္းခြဲ ေထာက္ပ့ံေပးသြားမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

အဲဒီလုိ စီးပြားေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဆုိင္ရာ အကူအညီေတြအျပင္ ၿဗိတိန္ ႏုိင္ငံတကာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔လည္း ေနာက္ထပ္ ေပါင္စတာလင္ ၂၉ သန္းေက်ာ္ အကူအညီေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ေပါင္စတာလင္ ၂၉ သန္းေက်ာ္ကုိေတာ့ ၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္တဲ့လုပ္ငန္း၊ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေတြမွာ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အကူအညီေတြေပးေရး၊ EITI လုိ႔ေခၚတဲ့ တြင္းထြက္ပစၥည္း ထုတ္ယူတဲ့ေနရာေတြမွာ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈရွိေရးနဲ႔ စြန္႔ဦးတီထြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကုိင္လုိသူေတြကုိ အကူအညီေပးမယ့္ဌာန တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အသုံးခ်သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ၿဗိတိန္ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနကလည္း ျမန္မာစစ္တပ္ကုိ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ သင္တန္းေတြ ပုိ႔ခ်ေပးသြားမွာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး Philip Hammond က ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ေခတ္သစ္ သမုိင္းမွာ တခါမွ မႀကံဳဘူးတဲ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အားလုံးကုိ လြတ္ေပးဖုိ႔ စီစဥ္ေနတဲ့အေၾကာင္းေတြကုိ ႏုိင္ငံတကာ ေရးရာေတြကုိ သုေတသနျပဳစုေနတဲ့ Chatham House မွာ မေန႔က ေျပာၾကားတဲ့ မိန္႔ခြန္းအတြင္း သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ႏိုင္ငံေရး ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံခဲ့ရသူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် မက်န္ေစေရးအတြက္ ယခင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားပါ၀င္တဲ့ ေကာ္မတီတရပ္ ဖြဲ႔စည္းၿပီး စိစစ္ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိေနပါတယ္။ ယခုႏွစ္ကုန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံရတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား တစ္ဦးမွ မက်န္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သြားမွာျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္းလည္း အသိေပး ေျပာၾကားလိုပါတယ္။”

တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔လည္း သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က အခုလုိ ဆက္ေျပာသြားပါတယ္။

“လက္ရွိ ရွိေနတဲ့ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ တုိင္းရင္းသားေတြၾကားမွာ ကာလရွည္ၾကာ ခံစားေနခဲ့ရတဲ့ ခါးသီးတဲ့ဒဏ္ရာေတြ၊ စြန္႔လႊတ္တဲ့ အေတြ႔အႀကံဳေတြနဲ႔ ေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ့ အိပ္မက္ေတြအေပၚမွာ အျမစ္တြယ္လ်က္ ရွိေနပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ထူးျခားတဲ့အခ်က္ကေတာ့ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔တည္းနဲ႔ မဟုတ္ဘဲ ၁၂ ဖြဲ႔ေက်ာ္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ေနရတာျဖစ္ပါတယ္။”

လာမယ့္ရက္ပုိင္းအတြင္း တတုိင္းျပည္လုံးအတုိင္းအတာနဲ႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးႏုိင္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားမွာ အေရးႀကီးတဲ့အဆင့္ကုိ ေက်ာ္ျဖတ္ႏုိင္ေတာ့မွာ ျဖစ္ၿပီး တႏုိင္ငံလုံး အတုိင္းအတာနဲ႔ ေသနတ္သံေတြ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းမယ့္ေန႔ ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီလက္မွတ္ ေရးထုိးႏုိင္မႈဟာ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ သမုိင္းအခ်ဳိးအေကြ႔ တစ္ခု ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ထည့္သြင္း ေျပာဆုိသြားပါတယ္။

သမၼတဦးသိန္းစိန္ကုိ ၿဗိတိသွ်အစုိးရက ေႏြးေထြးစြာ ႀကဳိဆုိခဲ့ေပမဲ့လည္း သူ႔ရဲ႕ ဒီခရီးစဥ္ဟာ အဖုအထစ္ကင္းတဲ့ ခရီးစဥ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံမွာ ရွိေနၾကတဲ့ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနေသးတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအေပၚ ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း သမၼတ သြားေလရာ ေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ စုေ၀း ဆႏၵျပခဲ့ၾကပါတယ္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ဟာ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ကေန ဒီကေန႔ည ျပင္သစ္ႏုိင္ငံကုိ ခရီးဆက္မွာျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ၂ ရက္ၾကာ ျပင္သစ္ခရီးစဥ္အတြင္း ျပင္သစ္သမၼတ ဖရန္ဆြာ ေအာ္လန္း (Francois Hollande) အပါအ၀င္ တျခား အစုိးရ အရာရွိေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဆုံမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က အခုႏွစ္ကုန္မွာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အားလုံး လြတ္ေပးမယ္လုိ႔ မေန႔က Chatham House မွာ ေျပာၾကားတဲ့ မိန္႔ခြန္းအတြင္း ထည့္သြင္း ေျပာဆုိသြားေပမဲ့လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးပုဒ္မ မတပ္ဘဲ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခံထားရသူ အမ်ားအျပား ရွိေနေသးတာေၾကာင့္ ဒီလူေတြ ျပန္လႊတ္ေပးေရးအတြက္ ေတာင္းဆုိ ဆႏၵျပသြားမယ္လုိ႔ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံေရာက္ ျမန္မာ့အေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ကုိေထြးက ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ ဆႏၵျပမွာကေတာ့ အခု လက္က်န္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးေရးနဲ႔ ပုဒ္မ ၁၈၊ ၅၀၅ (ခ) ဖမ္းဆီးထားတဲ့သူေတြ အဲ့ဒီလူေတြ အားလံုးကို ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔က အဲ့ဒီ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဆႏၵျပမွာပါ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆို အခု ပုဒ္မ ၁၈၊ ၅၀၅ (ခ) နဲ႔ ဖမ္းဆီးထားတဲ့သူေတြကို သူက ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတာ မရွိဘူး။ က်ေနာ္တို႔က အဲ့ဒီလူေတြကို လႊတ္ေပးဖို႔အတြက္ အဓိကထားၿပီး ေတာင္းဆိုမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကိုေအာင္စိုး အပါအ၀င္ ၃ ဦးေပါ့။ ေဒၚမိမိခ အပါအ၀င္ ၃ ဦးေပါ့။ ေနာက္ ကိုသန္႔ဇင္ထက္ေပါ့။ အဲ့ဒီလူေတြကို လႊတ္ေပးဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းဆိုမွာပါ။”

သူတုိ႔လုိပဲ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံက ျမန္မာ့အေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြလည္း သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ျပင္သစ္ခရီးစဥ္အတြင္း ဆႏၵျပၾကဖုိ႔ စီစဥ္ထားတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

အလားတူပဲ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံအေျခစုိက္ နယ္စည္းမျခား သတင္းေထာက္မ်ားအဖြဲ႔ RSF အဖြဲ႔ကလည္း - ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ သတင္းမီဒီယာ သမားေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ျပစ္မႈေတြကို အေရးယူခဲ့ျခင္း မရွိတာေတြကုိ စုံစမ္း စစ္ေဆးေပးဖုိ႔ အိတ္ဖြင့္ေပးစာတစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအိတ္ဖြင့္ေပးစာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး RSF အဖြဲ႔ရဲ႕ အာရွေရးရာ တာ၀န္ခံ Benjamin Ismail က ေျပာပါတယ္။

“သိၾကတဲ့အတုိင္းပါပဲ၊ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ဟာ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံကေန ျပင္သစ္မွာ ၂ ရက္ၾကာ လည္ပတ္ဖုိ႔အတြက္ ဒီည ေရာက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းယူခဲ့တဲ့ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ သတင္း မီဒီယာသမားေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ျပစ္မႈေတြအေပၚ အျပစ္ေပး အေရးယူျခင္း မရွိဘဲ အခုခ်ိန္ထိ လ်စ္လ်ဴ ရႈထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ေတြအၾကား ေသဆုံးသြားၾကတဲ့ သတင္းေထာက္ ၆ ေယာက္ကိစၥကုိ မီးေမာင္းထုိးျပခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ျပစ္မႈေတြ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အေနနဲ႔ ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းေပးပါလုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေတာင္းဆုိေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။”

အဲဒီ ေသဆုံးသြားၾကတဲ့ လူေတြကေတာ့ Asahi Shinbun သတင္းေထာက္ ဦးေန၀င္း အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း ကြယ္လြန္သြားတဲ့ကိစၥ၊ ဦးဘေသာ္ေခၚ ေမာင္ေသာ္က အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာ ေသဆုံးသြားတဲ့ကိစၥ၊ ဗုိလ္တေထာင္သတင္းစာ အယ္ဒီတာ ဦးေစာ၀င္း ေသဆုံးသြားတဲ့ကိစၥ၊ ေၾကးမုံသတင္းစာ ဓါတ္ပုံသတင္းေထာက္ ဦးသာ၀င္း ေထာက္လွမ္းေရး အက်ဥ္းစခန္းမွာ ေသဆုံးသြားတဲ့ကိစၥ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔အတူ လုိက္ပါသြားတဲ့ ဓါတ္ပုံဆရာ တင္ေမာင္ဦး ဒီပဲယင္း အဓိက႐ုဏ္းအတြင္း ႐ုိက္ခံရၿပီး ေနရာတင္ ပြဲျခင္းၿပီး ေသဆုံးသြားတဲ့ကိစၥ၊ ဂ်ပန္သတင္းေထာက္ Kenji Nagai ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးအတြင္း စစ္တပ္က ပစ္တဲ့က်ည္ဆံထိမွန္ၿပီး ေသဆုံးသြားတဲ့ကိစၥေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ဟာ မနက္ျဖန္မွာေတာ့ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြနဲ႔ Medes မွာ အရင္ဆုံးေတြ႔ဆုံၿပီး ျပင္သစ္ သမၼတ၊ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္တုိ႔နဲ႔လည္း ေတြ႔ဆုံမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သမၼတနဲ႔အတူပါလာတဲ့ ကုိယ္စားလွယ္တခ်ဳိ႕ကလည္း ဇူလုိင္လ ၁၈ ရက္ေန႔မွာ သူတုိ႔နဲ႔ ေတြ႔ဆုံဖုိ႔ စီစဥ္ထားတဲ့အေၾကာင္း RSF အဖြဲ႔ရဲ႕ အာရွေရးရာ တာ၀န္ခံ Benjamin Ismail က ဗီြအုိေအကုိ ေျပာပါတယ္။

Posted in: ျမန္မာ့သတင္း